Een van de belangrijkste oorzaken van pijnlijke relaties is emotionele verwaarlozing in je jeugd.
Maar wat is dat nou precies?
In tegenstelling tot fysieke verwaarlozing die duidelijk zichtbaar kan zijn, is emotionele verwaarlozing veel minder zichtbaar en duidelijk. Het gaat bij emotionele verwaarlozing namelijk niet om wat iemand doet, maar om wat iemand nalaat te doen. Het komt daardoor ook regelmatig voor dat je niet herkent dat je emotioneel bent verwaarloosd, omdat je niet weet wat je niet hebt gehad.
Mijn ervaring met emotionele verwaarlozing
Ik had zelf altijd het idee een gelukkige jeugd te hebben gehad. Ondanks dat had ik moeizame relaties, was ik zeker in mijn relaties een enorme people pleaser en was ik doodongelukkig vanbinnen. Ik heb nooit de link met mijn jeugd gelegd en met emotionele verwaarlozing totdat ik innerlijk kindwerk ging doen. Toen ontdekte ik dat ik in mijn vroege jeugd veel aandacht tekort ben gekomen doordat mijn ouders met hun aandacht vooral bij mijn zus waren die regelmatig in het ziekenhuis vertoefde vanwege een fysieke stoornis. Ik ben een jaar na mijn zus geboren en was op dat moment te veel voor mijn ouders. Dat heb ik als foetus, baby en peuter heel duidelijk gevoeld, maar kon daar toen geen woorden aan geven. Ik heb die ervaring wel opgeslagen in mijn onbewuste en er mijn gedrag op aangepast. Ik wilde vooral niet tot last zijn en zo onzichtbaar mogelijk zijn. Ik had sterk het gevoel dat ik er niet had moeten zijn. Mijn bestaansrecht was aangetast.
Dit heeft enorme gevolgen gehad voor mijn leven. Het idee er niet te mogen zijn heeft ervoor gezorgd dat ik me altijd aanpaste. Ik kon immers niet mijn eigen plek innemen, want dat zou betekenen dat ik bestond en dat ik dus een last zou zijn. Het heeft mijn relaties en mijn leven diepgaand beïnvloed.
Wat is emotionele verwaarlozing
Emotionele verwaarlozing is een gebrek aan aandacht, emotionele steun, bevestiging, genegenheid door je ouders.
Dit kan in kleine dingen zitten. Als jij als kind voor het eerst een hond ziet en die hond rent naar je toe en je schrikt daarvan en gaat huilen en je rent naar je moeder en die lacht erom en zegt:” Niets aan de hand, stel je niet aan”, dan word jij niet erkend in je gevoelens. Je leert dat je niet mag voelen wat je voelt en gaat je gevoelens wegstoppen. Een ander voorbeeld, wat je nu veel tegenkomt, is als je ouders geen aandacht voor jou hebben omdat ze voortdurend op hun telefoon kijken en geen of maar een half oog en oor hebben voor jou. Ook dat laat je voelen dat jij niet belangrijk bent.
Het is lang niet altijd opzettelijk. Vaak is het zo dat je ouders zelf ook emotioneel verwaarloosd zijn geweest in hun jeugd waardoor ze niet hebben geleerd hoe ze jou emotioneel moesten ondersteunen. Ze doen wat hun ouders deden bij gebrek aan beter weten en waarschijnlijk doe jij dit onbewust ook weer bij je eigen kinderen. Vaak wordt dit soort gedrag van generatie op generatie doorgegeven.
Als je ouders heel streng zijn en hoge, onrealistische eisen aan je stellen, is er vaak weinig aandacht voor jouw behoeften en gevoelens. Ook het omgekeerde geldt. Als je te vrij bent gelaten en er weinig naar je is omgekeken, is dat ook een vorm van emotionele verwaarlozing.
Het kan ook zijn dat je ouders het ene moment wel aandacht geven en rekening met jou houden en het andere moment weer niet. Wanneer je ouders inconsequent in hun gedrag naar en reageren op jou zijn, is dat ook onveilig en verwarrend, omdat je nooit weet waar je aan toe bent.
Emotionele mishandeling
Emotionele mishandeling is iets anders dan emotionele verwaarlozing. Het is zichtbaarder dan emotionele verwaarlozing en uit zich bijvoorbeeld doordat je ouders je regelmatig uitschelden, je laten weten dat je niet gewenst bent of je opzettelijk bang maken. Denigrerende opmerkingen over jou maken tegen anderen waar je bij bent valt daar ook onder. Dit kun je je vaak nog wel herinneren. Ook gepest worden als kind op school kan een diepgaand effect hebben op je gevoel van eigenwaarde en is ook een vorm van emotionele mishandeling. Weliswaar niet door je ouders, maar het effect is vaak even desastreus.
Gevolgen van emotionele verwaarlozing
Wanneer jij emotioneel verwaarloosd bent, zul je een aantal cruciale vaardigheden niet goed ontwikkelen. De belangrijkste daarvan is je gevoel. Niet erkend worden in je bestaansrecht en je waarde is pijnlijk. Ook als je een baby bent en hier nog niet bewust woorden aan kunt geven, voel je die afwijzing wel degelijk. Zelfs in de baarmoeder ervaar je als foetus of je gewenst bent of niet. Je bent immers heel sterk met je moeder verbonden en ervaart haar gevoelens en uitstraling alsof je het zelf bent. Emoties en gevoelens van angst, afwijzing, stress, bezorgdheid, hebben invloed op jouw ontwikkeling.
Er komt steeds meer informatie beschikbaar over de invloed van de gesteldheid van je de moeder en haar omgeving tijdens de zwangerschap op de ontwikkeling van je zenuwstelsel, met name van je nervus vagus. Wanneer deze zich niet goed ontwikkelt, is voelen voor jou heel moeilijk en voel je je vaak niet veilig in de wereld en in jezelf. Je gaat hiertoe compensatiegedrag ontwikkelen, wat onder anderen bestaat uit pleasegedrag om je zo veilig mogelijk te kunnen voelen. Ook weet je vaak niet precies wat je voelt en wat je wilt en of iets goed voor je is of niet omdat je de signalen van je lichaam niet herkent en zelfs niet opmerkt. Daardoor ontwikkel je vaak je talenten niet optimaal en mis je in je relatie de signalen dat er iets niet klopt.
Een ander gevolg van emotionele verwaarlozing is een laag zelfbeeld. Wanneer jij niet erkend bent in je bestaansrecht en/of voortdurend wordt afgewezen, genegeerd, niet serieus genomen, ga je geloven dat je niet veel waard bent en dat je het niet waard bent om van te houden. Je kunt niet meer van jezelf houden, omdat je hoofdzakelijk de boodschap hebt gekregen dat je niets voorstelt en onbelangrijk bent. Daar ga je je vervolgens naar gedragen door te pleasen en door jezelf klein te maken en dat zul je in je relaties terug gespiegeld krijgen.
Wanneer je emotioneel verwaarloosd/mishandeld bent, loop je een significant grotere kans dat je angsten, depressies, stressklachten en uiteindelijk fysieke klachten gaat ontwikkelen.
Emotionele verwaarlozing bij jezelf herkennen
Emotionele verwaarlozing in je jeugd is lastiger te herkennen dan emotionele mishandeling. Dit komt omdat je niet weet wat je hebt gemist. In je volwassen leven zijn er echter wel bepaalde gedragingen die veroorzaakt kunnen zijn door emotionele verwaarlozing.
Wellicht herken je hier iets van:
- Je kunt niet goed voelen wat jouw behoeften en gevoelens zijn.
- Je hebt het gevoel dat er iets mist, maar weet niet wat.
- Je hebt een lage eigenwaarde en vindt jezelf niet veel waard.
- Het lukt je niet je talenten goed in te zetten en te ontwikkelen.
- Je raakt snel overweldigd.
- Je bent snel ontmoedigd als iets niet meteen lukt.
- Je bent erg gevoelig voor afwijzing.
- Je bent heel perfectionistisch.
- Je bent heel kritisch op jezelf en ziet vooral wat je niet goed doet.
- Je vlucht in een verslaving, te veel eten, roken, drinken, shoppen, gamen, drugs.
Innerlijk Kind Werk
Wanneer je bovenstaand rijtje herkent, kan het behulpzaam zijn om Innerlijk Kind Werk te doen. Bij Innerlijk Kind Werk ga je contact maken met het kleine kind dat je was en daarmee in gesprek. Ik vind het altijd weer boeiend hoeveel niet bewust herinnerde informatie daarbij naar boven komt als je je er echt voor openstelt. Ik heb zoveel geleerd over mezelf en de oorsprong van mijn negatieve overtuigingen over mezelf door dit aan te gaan. Het mooie is dat je vervolgens je innerlijk kind kunt helpen helen, waarbij je het probleem bij de wortel aanpakt. Ik heb diverse innerlijk kind sessies gedaan en een band met dat kleine meisje in mezelf opgebouwd. Als ik ergens in vastloop of mezelf ongelukkig voel, vraag ik mijn innerlijk kind wat er aan de hand is en troost ik haar en ben er voor haar. Ik luister zo goed mogelijk naar haar en haar wensen en behoeften. Het is prachtig dat je jezelf kunt helen door de ouder te worden voor jouw innerlijke kind die je zelf niet hebt gehad.
In mijn coaching help ik je om contact met jouw innerlijke kind te maken en de pijn die je toen hebt gevoeld te helen.
En je leert hoe je zelf contact kunt leggen en een band kunt opbouwen met jouw innerlijk kind zodat je het stap voor stap kunt helpen groeien naar de volwassen jij die je nu bent. Dat is de jij die weet dat ze waardevol is en het leven aan kan. Het is de jij die voor zichzelf kan zorgen en gezonde grenzen kan stellen. Het is de jij die een gezonde relatie kan aangaan waarin ze zich geliefd en gewaardeerd weet, omdat ze zichzelf liefheeft en waardeert.
Je bent gewenst en nodig precies zoals je bent
Wat jouw ouders je ook hebben laten voelen, feit is dat jij hier bent omdat je hier gewenst bent, omdat je hier wilde zijn en omdat je hier nodig bent. Anders was je hier namelijk niet. Dit is de waarheid achter jouw bestaan, die is overwoekerd door wat je ouders en omgeving je hebben laten geloven. Het omarmen van die Universele Waarheid kan ook een grote steun in je rug zijn om te helen en je overtuigingen over jezelf en wat je waard bent te veranderen.
Je bent omringd en doordrongen van een altijd aanwezige liefdevolle, intelligente kracht waaruit jij bent voortgekomen, die van jou houdt en je altijd ondersteunt en voor je zorgt. Een kracht die wel onvoorwaardelijk van jou houdt, ongeacht wat je zelf gelooft over jezelf en ongeacht wat je omgeving van jou vindt. Het maakt niet uit welke naam je daaraan geeft, God, Universum, Bron, Schepper. Het is jouw Bron van bestaan en altijd beschikbaar voor hulp. Ook hier geldt dat jij de keuze kunt maken je daarvoor open te stellen en er contact mee te gaan maken en erop te vertrouwen en te geloven dat het waar is dat jij helemaal goed bent zoals je bent en dat je het niet alleen hoeft te doen.
Ook bij het opbouwen van dat vertrouwen kan ik je ondersteunen als je die behoefte voelt. Het heeft mij enorm geholpen in mijn helingsproces en doet dat nog steeds.
Heb je vragen over dit artikel, aarzel niet om ze te stellen via de contactpagina.
Er zijn meerdere facetten die je helpen helen van emotionele verwaarlozing zoals bijv. het leren voelen en herkennen van je gevoelens en ze liefdevol communiceren, het reguleren van je autonome zenuwstelsel, leren je grenzen voelen en communiceren. In mijn halfjaartraject komen die allemaal aan de orde.